maandag 30 april 2012

Weg met het zionisme

Levy
Het was afgelopen donderdag Israels Onafhankelijkheidsdag. Voor Gideon Levy, de altijd dwarse journalist van Haaretz, was dat  reden om over het zionisme te schrijven. Het zionisme zou na 115 jaar met pensioen moeten, schreef hij, want het heeft zijn doel bereikt. Dat doel was een Joodse staat. Die is gesticht en daarmee is de taak van het zionisme in feite volbracht. Het feit dat er nu nog steeds over zionisme wordt gesproken sticht alleen maar verwarring, want niemand weet wat het inhoudt. Eigenlijk hoort zionisme thuis in de geschiedenisboeken, maar ..

.. the Jewish people lives, as they say, and therefore Israel has tried to invent a new Zionism for itself, far more totalitarian than its predecessor. 
en
We have given world Jewry grades in Zionism. Anyone who donates to settlements - Zionist; anyone who donates to human rights organizations - anti. Anyone who belongs to the nationalist, rapacious, right-wing Jewish establishment - Zionist. Anyone who seeks a fairer, more enlightened alternative - post. Anyone who blindly supports all of Israel's misdeeds - Zionist; anyone who dares to criticize it - anti-Semites, even if they are Jewish. A former Israeli who lives in Vegas and gambles on his former country's future, urging it to blow up, bomb, crush and destroy - Zionist. Anyone worried about its justice - post-Zionist.

'Ben ik een zionist?' vraagt Levy zich af. En hij geeft het antwoord: 'Als zionisme het koloniseren van de Westoever is dan ben ik een anti-zionist. Als het de voortzetting van de bezetting is, ben ik geen zionist. En als zionisme het recht van het Joodse volk op een staat is, net zoals het recht van het Palestijnse volk op een staat, inclusief het goedmaken van tenminste een deel van het onrecht dat ze in 1948 is aangedaan, dan ben ik een zionist. En als zionisme het streven is naar democratische staat, dan ben ik in dat geval ook een zionist, zoon van een zionist.'

Het is geen nieuw thema dat Levy aanroert. Zionisme staat op meer plaatsen ter discussie. Ooit was ik zelf zionist. Het is meer dan 35 jaar geleden. Zionisme noemde ik toen, in  navolging van anderen, 'de bevrijdingsbeweging van het joodse volk'. En in zekere zin sta ik nog steeds achter die uitspraak, maar daarna kwamen de jaren '90 waarin 'New Historians'  als Benny Morris, Avi Shlaim en Ilan Pappé met Simcha Flapan als voorloper, ons een andere kijk gaven op de ontstaansgeschiedenis van Israel en dingen bevestigden die we langzamerhand steeds meer begonnen te vermoeden en ons een ongemakkelijk gevoel hadden bezorgd. Het beeld van de bevrijdingsbeweging werd toen wat genuanceerd. Nog steeds sta ik, net als Levy, achter het idee dat de situatie van de Joden ten tijde van het ontstaan van het zionisme rechtvaardigde dat zij aanspraak gingen maken op een eigen land. Immers in die tijd was - met name in Oost-Europa - zeker sprake was van een eigen nationaliteit, met een eigen taal (Jiddisch) en vaak een eigen autonoom Joods bestuur, maar zonder bijbehorende burgerrechten. Joden waren in veel landen een aparte, veelal rechteloze vervolgde minderheid. Maar net als veel anderen (onder wie Levy, denk ik) heb ik zo mijn twijfels of de manier waarop Israel uiteindelijk tot stand is gekomen wel zo gelukkig was. Ik denk dat het anders had gekund - en ook had gemoeten, en dat een historisch compromis met de Palestijnen wel het minste is waar Israel op aan zou moeten sturen.
Dat is iets wat de staat Israel op zich zou moeten nemen. Het zionisme is daarbij geenszins nodig. Het zionisme in zijn hedendaagse ideologische vorm is daar alleen maar een hinderlijke factor bij, zoals ook Levy aangeeft. Immers zionisten zijn tegenwoordig mensen die geld geven aan nederzettingen, die de bezetting in stand houden en die iedereen die mensenrechtenorganisaties steunt of het het waagt kritiek te hebben op hoe Israel zich opstelt, verdacht maken als anti-zionist, wat in de ogen van de huidige zionisten zo'n beetje gelijk staat aan antisemitisme.
We kunnen het ook anders zeggen: het zionisme was ooit een beweging die naar de emancipatie van de Joden streefde. Dat heeft de beweging bereikt, maar intussen is zij doorgegroeid tot een gevaarlijke, chauvinistische ideologie, die de rechten van Palestijnen ontkent, hen onderdrukt, het recht opeist hun  land in bezit te nemen en de bezetting te laten voortduren. Dat is iets anders dan aanvankelijk de bedoeling is geweest. Dus: weg met deze beweging die zichzelf heeft overleefd en uit is gegroeid tot een gevaarlijke, nationalistische karikatuur van een bevrijdingsbeweging. Anti-zionisme is de noodzakelijk oplossing. Het is de keuze voor een andere koers dan Israel op dit moment volgt. Zet het zionisme bij het groot vuil, of in een museum, waar andere nationalistische bewegingen al eerder terecht zijn gekomen.

Maar dat is dus niet zo eenvoudig. Want zionisme is niet alleen in Israel een soort keurmerk geworden voor wat in de ogen van rechtse Israeli's deugt of  niet deugt, het heeft ook een functie buiten Israel. Daar is het een netwerk van geldinzamelingsmachines en Joodse organisaties. Het is er bovendien een predicaat dat de gemiddelde Jood buiten Israel zichzelf vrij gedachteloos verleent, zonder dat het overigens hoeft in te houden dat hij/zij ook daadwerkelijk lid is van de een of andere zionistische organisatie. In de ogen van de gemiddelde, niet al te geëngageerde Jood buiten Israel is zionisme zoiets als 'achter Israel staan', en dat doen velen van hen nu eenmaal vrij automatisch.
Beinart
Een bewijs hiervoor is - paradoxaal - een recent boek van de Amerikaan Peter Beinart, 'The Crisis of Zionism'.  Beinart, die redacteur van de New Republic is geweest, tegenwoordig voor de Daily Beast schrijft en lector is in politicologie en journalistiek aan de Universiteit van New York, beschrijft daarin de afkalvende steun voor Israel onder de jongere generatie Joodse Amerikanen. Beinart wijt dat onder meer aan de onvoorwaardelijke steun van organisaties als de Joodse lobby AIPAC en verwante organen voor een Israelische politiek die botst met de doorgaans liberale en tolerante opvattingen van Amerika's Joodse bevolking. De jongeren kunnen volgens hem die steun veel minder goed  met hun eigen levenswijze in overeenstemming brengen dan de oudere generatie. Beinart breekt daarom een lans voor een liberaler soort zionisme, een ander en beter zionisme zoals het volgens sommigen ooit was, of was bedoeld, en hij neemt afstand van de nederzettingen en is kritisch over de bezetting. Een controversieel element uit zijn  boek is dat hij pleit voor een boycot van producten uit de nederzettingen, een soort partiële BDS (Boycot, Divestment and Sanctions), wat hem onder meer in de Bay Area (San Francisco en omgeving) op afzeggingen van spreekbeurten kwam te staan. (voor meer bijzonderheden over zijn  boek, klik hier, of hier)
Maar het paradoxale van Beinarts boek, dat overigens zoals ook eerdere publicaties van hem, veel aandacht krijgt, is natuurlijk dat hij het zoekt in een ander soort zionisme, terwijl het misschien meer voor de hand had gelegen intussen afstand te nemen van deze totaal door de ultra-nationalisten geannexeerde ideologie. Het gebruik van het woord zionisme zet immers al meteen de deur open voor discussies over wie de ware zionisten zijn en wat een echt en goed zionisme eigenlijk inhoudt. Beinart's keuze voor de term heeft wellicht het voordeel dat  het teruggrijpt op een term die voor velen de verbondenheid met Israel symboliseert en daarom appelleert aan een groot publiek, maar het staat tegelijkertijd voor de diepgewortelde - en door de diehard zionisten aangemoedigde -  begripsverwarring dat kritiek op Israel antizionistisch en dus anti-Israel is. Een afrekening met het zionisme-na-de-geboorte van de staat en een pleidooi voor een ander soort benadering, dat is wat nodig is en dat is wat de duidelijkheid van de dingen die Beinart betoogt zou verhogen. Het zionisme is zijn uiterste houdbaarheidsdatum al decennia geleden gepasseerd. Gideon Levy heeft, zoals bijna altijd, volkomen gelijk.
    

8 opmerkingen:

Franklin Ryckaert zei

In plaats van te moeten kiezen tussen zionisme of non-zionisme, zou je ook kunnen kiezen tussen REDELIJK zionisme of ONREDELIJK zionisme.

Zionisme op zich zelf hoeft niet opgeheven te worden "omdat het doel van het stichten van een Joodse staat al is bereikt". Je zou ook het IN STAND HOUDEN van die Joodse staat als een doel van het zionisme kunnen beschouwen. In die zin zou het zionisme altijd kunnen blijven bestaan. De keuze zou dan alleen zijn tussen een REDELIJK en een ONREDELIJK zionisme.Wat dat inhoudt kan over gediscussieerd worden. Hier komt zowel de moraal als politiek realisme om de hoek kijken.

Rik Min zei

Deze man weet eigenlijk niet waar hij over praat. Vreemd! Het zionisme is het zien te verwerven van een joodse staat. Dat was en is een onmogelijkheid. De zionisten hadden en hebben dat recht niet. Ook niet het recht namens alle joden te spreken. De blanken boeren wilden ook een blanken staat hebben; slechts fir blanken. Dat moet wel tot racisme, discriminatie en onderdrukking leiden. En dat is dan ook gebeurd (in 1948). Een en al ellende. Zowel voor moslims, arabieren, christenen, druzen, bedoeienen, bewoners van Golan, Zuid Libanon alsmede voor 'de' joden zelf. Het was en is een van de grootste fouten die de Verenigde Naties ooit heeft gemaakt. (En in Bosnie - de safe havens met o.a. Srbrenica - nhota bene op Servische grond - heeft herhaald.) Afloop bekend. De afloop van het apartheidsregiem is ook bekend. De indianen in de USA) en de aboritionals (in Australie) kunnen wonnen ook hun strijd tegen uitsluiting, onderdrukking, discriminatie en racisme.

Rik Min te Enschede (NCPN)

Abu Pessoptimist zei

Franklin, het ging om het stichten van een staat. Punt. Of het zionisme toen redelijk was of onredelijk is een punt van discussie. Na het stichten van de staat was het in mijn ogen zinloos om nog van zionisme te spreken, of over de vraag wat het zou kunnen inhouden.

Rik Min,
Wie is deze man die eigenlijk niet weet waarover hij praat? Ben ik dat? Weet u eigenlijk zelf wel waarover u praat? Als de NCPN een ware opvolger is van de CPN, moet het toch ook het gedachtegoed van de CPN en van de Sowjet-Unie in ere houden? En de USSR was de eerste staat die Israel in 1948 erkende, nog voor de VS. Toch?

Rik Min zei

VOORAF 1 (AFSCHEIDEN): Dezelfde krachten die Joegoslavië in 7 stukken en de Sovjet Unie in 15 stukken hebben opgedeeld - met ontelbare slachtoffers tot gevolg - willen Palestina in twee stukken hakken: een joodse staat en een Palestijnse staat. Opsplitsen van landen die eeuwenlang een eenheid waren, lost geen enkel probleem op. Je ziet het aan Letland. Daar gooien ze momenteel alle 'Russen' eruit. Nota bene een meerderheid. Letten mochten van Stalin een 'eigen republiek hebben', maar waren daarmee natuurlijk niet gerechtigd minderheden te discrimineren; laat staan er uit te gooien. Iedereen hoort overal te kunnen wonen zonder discriminatie en angst. De grondwet van de Sovjet Unie stond daar garant voor. De joodse staat doet al 60 jaar dat wat de Letten nu doen, met 'Palestijnen/arabieren'. Nota bene 2000 tot 3000 jaar lang ook een meerderheid geweest. Links moet het opdelen van Palestina in een joods deel en een Arabische deel zien te verhinderen. En (dus) overal ter wereld stoppen met afscheidingsbewegingen en eigen-volk-eerst-ideeën te steunen. Ook in het Heilige land. Staten en staatsgrenzen liggen vast. Die van Palestina al 3000 jaar. Mensen, media en bewegingen die aan grenzen rommelen zijn de veroorzakers van onnoemelijk menselijk leed; en miljoenen slachtoffers als gevolg.

VOORAF 2 (ZIONISME IS RACISME): Israël is een racistische staat; de laatste racistische staat ter wereld [VN, 1975]! Israël HOORT gewoon een normaal land te worden. Dat is het niet. Democratie alleen voor joden. Dat is apartheid, discriminatie en racisme. Israël moet een land worden waar niemand wordt gediscrimineerd en zeker de autochtone bevolking, de Palestijnen, niet. Zelfs christenen krijgen in Israël geen burgerrechten. (In de moslimlanden wel.) Vervolgens moet Israël fuseren met de Westbank en Gaza. Zoals in Zuid Afrika uiteindelijk met die 3 of 4 bantoestans gebeurd is. De claim op ‘een joodse staat’ (zoals Zuid Afrika blank moest zijn) is misdadig gebleken. De landen van de VN die in 1948 ‘instemden’ met deze constructie zijn aantoonbaar misleid geworden. Ordinaire kolonialisme, etnische zuivering, discriminatie van niet-joden, uitsluiting, 60 jaar vluchtelingen, 60 jaar oorlog, grond- en grondstoffenroof (water), miljoenen slachtoffers, bezetting waren het gevolg. Dat is niet normaal. Sterker een absolute ramp; een politieke fout van ongekende omvang, gemaakt door de wereldgemeenschap die – zonder naar de Arabische landen te luisteren – daar in 1948 met open (?) ogen intuinde. Een ramp voor de Palestijnen. Een ramp voor het imago van de VN. Een ramp voor het jodendom zelf. (Safe havens voor joden is een denkfout, een illusie. Een museum voor joden? Nog erger.) Het zionisme zal (net als de apartheid in Zuid Afrika verdwenen is) eens verdwijnen. (Net als andere safe havens zoals recent gebleken is.) Niets of niemand kan deze ideologie van voortrekken van een groep (joden) en discriminatie van andere groepen (niet-joden) volhouden. De Palestijnen zullen – ondanks de omkooppogingen en de dollars van de USA en de EU – uiteraard altijd blijven vechten voor hun rechten; zowel binnen Israel als overal elders in hun diaspora. Zij hebben het staats- en volkerenrecht aan hun zijde.

MIJN MENING IS: dat 'Stalin' in 1948 nooit geweten heeft en nooit enige vermoeden had, dat 'de joden' ('de zionisten') in Israel alle soorten niet-joden zouden gaan discrimineren (moslims, christenen, druzen, bedoeienen); laat staan uit hen hun eigen land zou uit zetten. DAAROM is de hier boven genoemde opmerking over 'Stalin', en dat hij Israel als een van de eersten - als joodse staat - heeft erkent, volkomen misplaatst. Joden mogen in (west) Palestina wonen; maar niet de macht over de bevolking overnemen!

Abu Pessoptimist zei

Rik Min, wat Stalin wist of niet wist is niet zo makkelijk meer te achterhalen. De vraag is ook of het er veel toe doet. Feit is namelijk dat zowel de Israelische als de Palestijnse communisten (Hadash en Palestinian People's Party PPP) de eerste partijen waren die destijds in navolging van de SU, voor een twee-statenoplossing waren. Dat jij over die twee-statenoplossing je twijfels hebt (evenals wel meer mensen, onder wie intussen ook ik) is weer een heel ander verhaal.

Rik Min zei

Het is de vraag of je mijn zorgvuldig geformuleerde bijdrage hierboven hebt begrepen. Blijkbaar niet. Palestijnse communisten hebben nooit voor een staat alleen voor joden geopteerd; hebben nooit de 22 racistische wetten (zie elders op mijn websites) geaccepteerd; hebben altijd gezegd dat west Palestina voor iedereen is; "niet alleen voor joden". Dan zijn het waarschijnlijk geen echte communisten. Joodse communisten of communisten die zich op hun jood-zijn voorstaan (of zionist zijn), zijn geen communisten.
http://home.kpn.nl/r.min.001/Pol/Hst6.html

Abu Pessoptimist zei

Rik Min, u wilt geloof ik graag gelijk hebben, dus vooruit: dat mag, be my guest.
Ik herinner me van mijn lunch-gesprekken in 1988 in Algiers met Suleiman Najjab, toen lid voor de PPP van Executive Council van de PLO, dat hij de twee-statenoplossing volledig steunde en me vertelde dat de Palestijnse Communisten (voorheen Jordaanse - en daarvoor Israelische communisten) deze ook altijd gesteund hadden. Ik herinner me van mijn contacten met Israelische communisten dat ze er net zo over dachten. Waarschijnlijk waren ze dus allemaal veel minder goede communisten dan u.
Overigens waren die lunchgesprekken met Najjab behalve plezierig ook interessant omdat hij zijn visie ontvouwde over een Palestina waarin de twee staten vreedzaam met elkaar omgingen en samenwerkten bij het afschaffen van discriminatie en zo mogelijk klasseverschillen. Ik denk dat er nauwelijks verschil was tussen Najjab's visie en die van Tawfiq Toubi c.s. aan de Israelische kant. Najjab zei dat ook met zoveel woorden.

Rik Min zei

Er is niet een Palestijn (meer) die nog het standpunt heeft van twee staten, een Palestijnse staat en een joodse staat. (En zeker niet na Oslo.) En als ze dat al hebben is het net als Mandela 50 jaar lang zei: "als eerste stap 3 of 4 bantoestans okay". (En zoals de PFLP ook zegt in hun 'twee-fasen'-model: als eerste fase een soort autonomie op de Westbank en Gaza.)

De 7 'linkse' bevrijdingsbewegingen en de 2 'rechtse' bevrijdingsbewegingen gaan nog steeds voor de bevrijding van Palestina hoor. Dacht u van niet? 5000 tot 7000 van hun leiders zitten niet voor niks in de gevangenis (of zijn doodgeschoten).

Voor minder doen ze het echt niet.

Israel breekt met UNRWA en velt daarmee een doodvonnis voor Noord-Gaza

  Israel heeft maandag de samenwerking met UNRWA opgezegd. Op dezelfde dag had de chef van UNRWA, Lazzarini, ook gemeld dat er al twee maand...